Odroczenie szczepień – kiedy jest konieczne?

Szczepić czy nie? Wielu rodziców myśli o odroczeniu szczepień profilaktycznych dziecka. Dlaczego? Ponieważ wiele się słyszy (szczególnie w internecie) jakoby szczepienia nie zawsze były bezpieczne dla dziecka. Wiele z tych doniesień nie ma nic wspólnego z badaniami i wiedzą medyczną. Są jednak faktyczne sytuacje, w których odroczenie szczepień jest wskazane. W przypadkach, o których piszemy poniżej tylko odroczenie szczepienia lub całkowita rezygnacja z niego oznacza bezpieczeństwo dziecko w kontekście szczepień.

Z tego tekstu dowiesz się czym są przeciwwskazania do szczepień o podłożu genetycznym.

Odroczenie szczepień – zanim zaszczepisz, sprawdź geny dziecka

💉 Co geny mają wspólnego ze wskazaniami do odroczenia szczepień profilaktycznych?

Bardzo wiele! Pewne zmiany w genach dziecka mogą prowadzić do rozwoju zaburzeń genetycznych, które nie zawsze są widoczne bezpośrednio po urodzeniu. Noworodek może mieć prawidłową budowę ciała i rysy twarzy  i początkowo rozwijać się zupełnie normalnie. Na tym właśnie polega podstępność chorób genetycznych. Mogą one długo rozwijać się w ukryciu lub początkowo powodować łagodne i niespecyficzne objawy, które przez lekarza pediatrę będą leczone objawowo jako przejściowe problemy zdrowotne.

👉 Które dziecko nie choruje od czasu do czasu? Które dziecko nie ma przejściowych biegunek i bóli brzuszka? Atopowe zapalenie skóry, wysypka? To teraz bardzo częste. Grymaszenie przy jedzeniu to standard w codzienności wielu rodziców. Zaburzenia napięcia mięśniowego dotyczą bardzo wielu noworodków i dzieci i najczęściej wymagają jedynie odpowiedniej fizjoterapii. Są jednak sytuacje, w których nawet tak częste i 'błahe’ objawy mogą wskazywać na początek rozwoju groźnej choroby wrodzonej.

👉 Chorób wrodzonych jest tysiące. Duża część z nich wymaga odroczenia szczepień do momentu odpowiedniego przygotowania dziecka lub całkowitej rezygnacji ze szczepień.

Jakie choroby wrodzone mogą wymagać odroczenia szczepień? Tłumaczy dr n. med. Magdalena Anna Janeczko, specjalista pediatra genetyk:

Pierwotne Niedobory Odporności – szczepienia żywe nie są wskazane

👉 Pierwsza grupa chorób genetycznych, która powinna być wzięta pod uwagę podczas kwalifikacji do szczepień to pierwotne niedobory odporności (PNO). Pierwotne niedobory odporności powodują nieprawidłowe działanie układu odpornościowego (immunologicznego) i tym samym skłonność do częstych infekcji u dziecka oraz wraz z rozwojem – ich ciężkiego przebiegu. Objawy wrodzonych niedoborów odporności mogą się pojawić w pierwszych dniach, miesiącach, latach życia (czasami nawet dopiero w wieku dorosłym). Są to: częste infekcje (zatok, uszu, płuc, oskrzeli), zaburzenia pracy układu pokarmowego, alergie i wysypki skórne, choroby autoimmunizacyjne.

👉  Znamy około 300 rodzajów pierwotnych niedoborów odporności, a każdy z nich może dawać nieco inne objawy o różnym nasileniu. Prawidłowe rozpoznanie rodzaju PNO jest podstawą do wdrożenia ukierunkowanego leczenia. . szczepionką MMR).

❗ Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego jednoznacznie informuje, że obecność pierwotnych niedoborów odporności jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania tzw. żywych szczepionek takich jak: przeciwko gruźlicy (BCG), odrze, śwince i różyczce (szczepionka MMR) oraz przeciwko ospie wietrznej.[1] Podanie tego typu szczepionek u pacjenta z niedoborami odporności może wywołać chorobę, na którą zaszczepiono dziecko.❗

Których szczepionek nie można podawać u pacjentów z niedoborami odporności?

❗ Zgodnie z zaleceniami nie powinno podawać się szczepionek zawierających żywe drobnoustroje u pacjentów ze złożonymi niedoborami odporności, takimi jak SCID, zespół Wiskotta i Aldricha, zespół limfoproliferacyjny sprzężony z chromosomem X, a także rodzinny zespół przebiegający z limfohistiocytozą hemofagocytarną. W przeszłości po podaniu u tych pacjentów „żywych” szczepionek obserwowano bowiem uogólnione lub przewlekłe zakażenia wirusem zawartym w szczepionce. U dzieci z podejrzeniem złożonego niedoboru odporności należy rozważyć szczepienie preparatami inaktywowanymi.

Dr n. med. Magdalena Anna Janeczko, specjalista genetyk pediatra

Choroby Metaboliczne – odroczenie szczepień i odpowiednie przygotowanie dziecka do nich

🍎 Druga grupa chorób, która powinna stanowić podstawę do odroczenia szczepień bądź lepszego przygotowania dziecka do szczepienia to choroby metaboliczne dzieci. Choroby metaboliczne do tej pory były uznawane za rzadkie (głównie z powodu znikomej dostępności do szybkich badań). Niestety – nie są one tak rzadkie jakby się mogło wydawać. W dużym uproszczeniu, dziecko z chorobą metaboliczną nie posiada prawidłowo funkcjonujących enzymów, przez co składniki z pożywienia nie są prawidłowo przetwarzane. Takie nieprzetworzone (niezmetabolizowane) substancje mogą się odkładać w tkankach i narządach, uszkadzając je. Dotyczy to w szczególności mózgu i układu nerwowego. Objawy nie zawsze pojawiają się tuż po urodzeniu.

💉 Co to ma wspólnego z koniecznością odroczenia szczepień?

U dziecka a chorobą metaboliczną, najbardziej niebezpieczne są momenty kiedy dochodzi do tzw. stanu dekompensacji metabolicznej. Oznacza to nagłe nagromadzenie się toksycznych substancji. W takim stanie dziecko może dostać drgawek, a nawet zapaść w groźną śpiączkę. Po takim ataku zagrożony jest jego dalszy rozwój. Szczepienie, a w szczególności gorączka która może po nim wystąpić może być silnym czynnikiem, który doprowadzi do takiego stanu. Dlatego też lekarz kierujący na szczepienia powinien je odroczyć do momentu kiedy szczegółowe badania potwierdzą, że dziecko jest 'wyrównane metabolicznie’.

❗Dzieci z chorobami metabolicznymi mogą wymagać odroczenia szczepienia, odpowiedniego przygotowania do szczepień i obserwacji stanu zdrowia po wykonaniu szczepienia.

---

Porozmawiaj o badaniu przed szczepieniem:

Odroczenie szczepień – zanim podejmiesz decyzję, zbadaj dziecko

💉 Dzieci z diagnozą choroby wrodzonej wymagają szczegółowej kwalifikacji do szczepień i indywidualnego kalendarza szczepień. Jak mieć pewność, że dziecko nie cierpi na chorobą wrodzoną i w tym kontekście może być bezpiecznie szczepione? Jakie badania przed szczepieniem można wykonać?

Od niedawna dostępne są profesjonalne badania genetyczne, które w kompleksowy sposób pokażą to, co dziecko ma zapisane w genach. Na tej podstawie rodzic lub lekarz zdobędzie informacje na temat:

• Bezpiecznego przygotowania się do szczepienia
• Możliwości przeciwdziałaniu chorobie na bardzo wczesnym etapie życia co może uratować rozwój, a nawet życie dziecka
• Zaplanowania zdrowia dalszego potomstwa

Najszerszym badaniem w kierunku wykluczenia genetycznych przeciwwskazań do szczepień jest test WES PROFILAKTYKA. Sprawdza on m.in. ryzyko zachorowania na:

• Mukowiscydoza (częstość występowania 1:2500 urodzeń) – choroba powodująca poważne zaburzenia pracy układu oddechowego i pokarmowego.
• Wrodzone wady metabolizmu – choroby metaboliczne (w tym np. fenyloketonuria, homocystynuria, kwasice (acydurie)) – grupa około tysiąca chorób, (częstość  występowania >1/1000 urodzeń). Wykrycie  choroby w wieku noworodkowym to niepowtarzalna szansa na uniknięcie poważnych uszkodzeń neurologicznych. Podstawą terapii jest stosownie indywidualnej diety lub suplementacji.
• Wrodzone niedobory odporności (częstość występowania  1:1200 urodzeń) . Wiele wrodzonych niedoborów odporności można leczyć pod warunkiem wczesnej diagnozy.
• Zespół Retta (częstość występowania  ok. 1:10 000 urodzeń) – powoduje zaburzenia rozwoju i objawy autyzmu.
• Zespół Ehlersa-Danhlosa (częstość występowania ok. 1:2500 urodzeń) – choroba  powodująca zaburzenia produkcji kolagenu, rozciągliwą skórę,  hipermobilność stawów, zaburzenia kardiologiczne.

Badanie WES PROFILAKTYKA sprawdza najbardziej ryzykowne mutacje związane z chorobami wrodzonymi – określane jako patogeniczne wg bzy danych ClinVar.

Są to zarówno zmiany w DNA jądrowym jak i DNA mitochondrialnym (mtDNA – mogących powodować choroby mitochondrialne).

Badanie WES PROFILAKTYKA pokaże również, czy dziecko posiada polimorfizmy w genie MTHFR.

Możesz umówić pobranie korzystając z formularza on-line Rejestracja 24h/dobę

Co jeżeli wynik badania genetycznego przed szczepieniem pokaże gen choroby wrodzonej?

Będzie  to podstawą dla lekarza pediatry do wprowadzenia indywidualnego kalendarza szczepień (możliwe jest odroczenie szczepienia lub całkowita rezygnacja z niektórych szczepień). Podczas konsultacji telefonicznej wyniku (która jest elementem każdego badania), lekarz genetyk poradzi również do jakiego specjalisty się udać i jak dalej prowadzić dziecko.

Taka wiedza jest pomocna w świadomym podejmowaniu decyzji o szczepieniu. Dzięki diagnozie choroby można też zapobiec jej groźnym powikłaniom w przyszłości.

<

Najczęściej zadawane pytania:

Co jeżeli wynik badania genetycznego przed szczepieniem pokaże gen choroby wrodzonej?

Będzie  to podstawą dla lekarza pediatry do wprowadzenia indywidualnego kalendarza szczepień (możliwe jest odroczenie szczepienia lub całkowita rezygnacja z niektórych szczepień). Podczas konsultacji telefonicznej wyniku (która jest elementem każdego badania), lekarz genetyk poradzi również do jakiego specjalisty się udać i jak dalej prowadzić dziecko.

Taka wiedza jest pomocna w świadomym podejmowaniu decyzji o szczepieniu. Dzięki diagnozie choroby można też zapobiec jej groźnym powikłaniom w przyszłości.

Co jeżeli wynik badania genetycznego nie pokaże genu choroby wrodzonej?

Jest to bardzo dobra i cenna informacja! Oznacza to wykluczenie badanych chorób wrodzonych, które mogą być przeciwwskazaniem do szczepień. W kontekście tych chorób dziecko może być bezpiecznie szczepione. 

Jak długo muszę czekać na wynik badania?

Wynik badania WES PROFILAKTYKA otrzymasz w czasie 7 tygodni.

Wynik badania WES COMPLEX otrzymasz w czasie 7-10 tygodni, wynik testu WES STANDARD otrzymujesz w 10 tygodni, wynik badania WES PREMIUM otrzymasz w czasie 7 tygodni. Od razu po otrzymaniu wyniku, umawiamy Cię na telefoniczną konsultacją z lekarzem genetykiem.

Czego nie pokaże test WES w kontekście szczepień?

• czy dziecko ma alergię na składniki szczepionki,
• czy dziecko jest narażone na NOP z innych, nieokreślonych przyczyn

Moje dziecko miało wykonywane badania przesiewowe na NFZ, które nie wykazały nic niepokojącego czy jest sens je rozszerzać?

Tak, gdyż badanie przesiewowe (NFZ) wykrywa  29 chorób, a test WES kilkaset tego typu chorób! Poza tym badanie przesiewowe jest badaniem biochemicznym (sprawdza zawartość danej substancji w krwi) i może czasami dawać wynik fałszywie negatywny.

Badanie biochemiczne nie mówi nic o przyczynie choroby, gdyż sprawdza tylko jeden z objawów choroby. Test WES jest badaniem genetycznym, które sprawdza występowanie choroby na poziomie genów i dają jednoznaczną odpowiedź. Dlatego jeśli rodzic ma taką możliwość – warto wykonać dodatkowo badanie genetyczne o szerokim zakresie.

Gdzie można wykonać badanie WES?

W DOMU:

• Próbkę do badania (krew żylną, suchą kroplę krwi lub wymaz z policzka) może pobrać pielęgniarka mobilna w domu pacjenta.
• Pielęgniarki, które współpracują z nami przestrzegają wszelkich zasad higieny, a zestaw do pobrania próbki jest sterylny i bezpieczny dla pacjenta!
• W przypadku WYMAZU Z POLICZKA oraz SUCHEJ KROPLI KRWI próbką można pobrać samodzielnie, bez pomocy personelu medycznego.

W PLACÓWCE MEDYCZNEJ W CAŁEJ POLSCE

• Współpracujemy z ponad 300 placówkami medycznymi na terenie całek Polski, umówimy Cię na pobranie próbki do badania najbliżej Twojego miejsca zamieszkania.

Co w sytuacji jeżeli pobrana próbka nie będzie się nadawać do analizy?

W rzadkich przypadkach może być konieczne ponowne pobranie próbki do badania, np. na skutek uszkodzenia mechanicznego, niewystarczającej jakości materiału, zanieczyszczenia materiału, problemów technicznych itp. W takiej sytuacji organizujemy ponowne pobranie bez dodatkowych opłat.

Dotyczy to zarówno próbki krwi, wymazu z policzka i suchej kropli krwi.

Jak należy przygotować pacjenta do pobrania krwi?

Do pobrania krwi nie trzeba być na czczo, natomiast wskazane jest, aby na kilka godzin przed pobraniem pacjent dużo pił i był nawodniony.

Pobranie krwi jest bezpieczne. Natomiast w niektórych przypadkach w miejscu pobrania krwi (wkłucia) może powstać krwiak, bardzo rzadko może dojść do uszkodzenia nerwów.

Możliwe, że w trakcie pobrania krwi konieczne będzie przytrzymanie dziecka. U dzieci, u których niemożliwe będzie pobranie krwi z żyły odłokciowej, możliwe jest wkłucie się w nietypowe miejsca (u dzieci jest to częsta główka).  Może się również zdarzyć, że zajdzie potrzeba kilkukrotnego wkłucia.  Jest to standardowa procedura w przypadku pobrań krwi u dzieci i nie należy się tym niepokoić.

Nasze pobrania organizujemy jedynie z personelem medycznym, który ma doświadczenie w pobieraniu krwi u dzieci i noworodków.  Osoba pobierająca krew zawsze stara się to zrobić w sposób jak najbardziej komfortowy i  przyjazny dla małego pacjenta.  Ilość krwi do badania nie jest duża, dlatego najczęściej pobranie przebiega bardzo sprawnie i bezproblemowo.

Jak otrzymam wynik badania WES?

Po pobraniu próbki do badania, Pacjent otrzyma dostęp do Panelu Klienta on-line.  Wynik zostanie opublikowany w Panelu Klienta w wersji PDF (taki wynik jest w pełni wartościowy, ponieważ zawiera podpis elektroniczny).  O terminie publikacji wyniku Pacjent zostanie poinformowany SMSem. Dzięki Panelowi, zarówno dane osobowe pacjenta jak i wyniki badań są odpowiednio zabezpieczone.

Kiedy odbędzie się konsultacja wyniku z lekarzem?

Terminy oczekiwania na konsultacje z naszymi lekarzami genetykami to od kilku dni do dwóch tygodni.

Termin konsultacji można wybrać samodzielnie korzystając z dostępu do Panelu Klienta.

Czy jest możliwość płatności ratalnej?

Tak – wystarczy się z nami skontaktować, a wyjaśnimy jak uzyskać możliwość płatności ratalnej.

Istnieje również możliwość płatności odroczonej do 54 dni – PayPo.

Mieszkam za granicą, jak mogę wykonać badanie WES PROFILAKTYKA przed szczepieniem?

Badanie WES PROFILAKTYKA wykonuje się z suchej kropli krwi. Wystarczy, że zamówią Państwo zestaw do pobrania próbek do domu (przesyłamy zestawy również za granicę bez dodatkowych opłat). Natomiast po pobraniu materiału prosimy o jego odesłanie we własnym zakresie do naszego laboratorium.

Czy choroby genetyczne zawsze są dziedziczone po rodzicach?

Nie. Wiele chorób genetycznych powstaje 'spontanicznie’ – podczas podziałów komórek zarodka po zapłodnieniu. Na ich powstanie nie można mieć wpływu – jest to sytuacja zupełnie losowa.

Aby zachorować na większość chorób dziedzicznych dziecko musi odziedziczyć 'komplet’ wadliwych genów – od mamy i taty. W przypadku niektórych chorób wystarczy wadliwa kopia genu tylko jednego rodzica. Rodzice jednak nie muszą wiedzieć, że są 'nosicielami’ – mogą być zupełnie zdrowi. Jest to więc również kwestia losowa – nie wolno obwiniać się za chorobę dziecka, na którą nie miało się żadnego wpływu.

 

Bezpłatne konsultacje

Myślisz o badaniu genetycznym dziecka, ale nie wiesz, które będzie dla niego odpowiednie?
Zadzwoń lub napisz do nas na czacie. Konsultant medyczny przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad zdrowotny i podpowie, jakie rozwiązanie będzie najlepsze dla Twojego dziecka.

 

Przeczytaj także:

1. Badania przed szczepieniem 
2. Słaba odporność
3. Mukowiscydoza 
4. Objawy autyzmu 
5. Przyczyny autyzmu
6. Szczepienia – przeciwwskazania