Badania genetyczne – na czym polegają?
Genetyka jest dziedziną nauk medycznych, która w ostatnim czasie bardzo się rozwinęła. Dzięki temu tak powszechne stało się wykonywanie badań genetycznych. Dzięki nim możemy wykryć wiele chorób wrodzonych i wdrożyć ich leczenie. Analiza genetyczna może nas więc uchronić przed wieloma powikłaniami zdrowotnymi, a nawet śmiercią. Dowiedz się więcej o testach genetycznych!
Zapraszamy do umówienia się na rozmowę ze specjalistą w sprawie badań genetycznych:
Badania genetyczne – co to jest?
Spis treści
Testy genetyczne kiedyś kojarzyły się jedynie z potwierdzaniem pokrewieństwa oraz sprawami kryminalistycznymi. Dziś badania genetyczne na choroby są cennymi narzędziami diagnostycznymi. Wykrywają one zmiany w DNA, dzięki czemu są cennym źródłem informacji o zdrowiu człowieka. Umożliwiają one nie tylko wykrycie schorzenia, ale także ujawnienie predyspozycji zachorowania na pewną chorobę, taką jak np. nowotwór. Dzięki temu pacjent może wdrożyć odpowiednie leczenie lub właściwą profilaktykę.
Badania genetyczne stosowane są także często w diagnostyce niepłodności i poronień. Problemy te często mają podłoże genetyczne, co wykryte może zostać tylko w badaniu genów. W teście genetycznym rozpoznane mogą zostać także mutacje, które może przekazać naszemu dziecku w genach.
Genetyka badania – jakie dają korzyści?
Analiza genetyczna może przynieść pacjentowi wiele korzyści. Najważniejsze z nich to:
- Gwarancja otrzymania pewnego i jednoznacznego wyniku
- Oszczędność czasu – badania genetyczne mogą jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć chorobę, przez co skraca się czas diagnostyki
- Uniknięcie odysei diagnostycznej – w przypadku diagnostyki wielu chorób krążymy od lekarza do lekarza i wykonujemy wiele badań, a to wciąż nie przynosi skutku. Dzięki badaniom genetycznym możemy w końcu otrzymać swoją diagnozę
- Szybciej wdrożymy leczenie, dzięki otrzymanej diagnozie
- Są bezbolesne i nieinwazyjne – przeprowadza się badania genetyczne z krwi, śliny lub próbek dyskretnych (tzw. mikrośladów)
- Możemy dzięki nim wykryć zwiększone ryzyko zachorowania na pewną chorobę
- Wykonać możemy je niezależnie od wieku i stanu pacjenta. Nie ma co do tego żadnych przeciwwskazań. Jest ono bezpieczne nawet w przypadku ciąży czy infekcji.
- Dzięki nim wykryjemy chorobę nawet we wczesnym stadium, które może być niewykrywalne dla innych testów
- Dają spokój i pewność – usłyszenie swojej diagnozy pacjentom i ich rodzinom przynosi ogromne uczucie ulgi
- Wystarczy wykonać je raz w życiu. Testów genetycznych nie trzeba powtarzać, ponieważ ich wynik jest niezmienny
Jakie testy genetyczne wykonać?
Na rynku znajdziemy wiele różnych testów genetycznych. Niestety nie każdy z nich jest wart naszej uwagi. Wiele badań genetycznych ma dość wąski
zakres, przez co nie są one w stanie wykryć nieprawidłowości znajdujących się w innej części naszego DNA. Wykonanie tego typu testów oznacza jedynie stratę czasu i pieniędzy oraz brak diagnozy. Najlepiej więc wybrać badania sprawdzone, takie jak:
- Test WES – jest to najszersze dostępne badanie genetyczne. Sprawdzany jest w nim każdy pojedynczy gen pacjenta. Przeprowadzenie tak dokładnej analizy genetycznej możliwe jest dzięki nowoczesnej technologii NGS (Sekwencjonowanie Nowej Generacji). Do jej wykonania w standardowej wersji przekazać musimy jedynie wymaz z policzka lub próbkę krwi.
- Badanie kariotypu – jest to analiza zestawu chromosomów pacjenta (kariotypu) pod kątem nieprawidłowości w ich budowie czy liczbie. Do wykonania tego badania przekazać musimy próbkę krwi. Badanie to jest bardzo polecane parom zmagającym się z niepłodnością i poronieniami nawykowymi.
Oferujemy trzy rodzaje badań WES:
Badanie WES STANDARD, BADANIE WES PREMIUM oraz badanie WES COMPLEX. Jaka jest różnica między tymi badaniami?
👉 Standardowe badanie WES analizuje najlepiej poznaną część DNA pacjenta, czyli eksony. Poszukuje w nich niebezpiecznych zmian, które będzie można uznać za przyczynę objawów. Badanie WES jest bardzo precyzyjne – każdy gen jest sprawdzany kilkadziesiąt razy, aby mieć pewność co do jego budowy. Dzięki temu wynik jest wartościowy dla lekarza genetyka, który na jego podstawie może podstawić diagnozę danej choroby i zadecydować o dalszym leczeniu.
👉Badania WES PREMIUM oraz WES COMPLEX to badanie WES o rozszerzonym zakresie. Oprócz zmian w eksonach sprawdza dodatkowo zmiany w intronach.
Analiza dotyczy tylko tych zmian w intronach, których działanie jest dobrze poznane, opisane i mogą mieć znaczenie dla diagnozy pacjenta. Pomija się natomiast części intronów, których działania nauka na razie nie potrafi zinterpretować – takie informacje wprowadziłyby jedynie zamieszanie i utrudniły postawienie rozpoznania.
👉Badanie WES COMPLEX to innowacja na rynku badań diagnostycznych. Jest to pierwsze dostępne w Polsce badanie o podejściu tzw. multiomicznym. W trakcie jednej analizy, z jednej pobranej próbki wykonywane jest zarówno bardzo szerokie badanie WES oraz kariotyp molekularny (mikromacierze), a w przypadku wykrycia nieprawidłowości w genach, które mogą odpowiadać za chorobę metaboliczną przeprowadzane jest również badanie biochemiczne. To badanie z kolei umożliwia określenie, czy choroba metaboliczna „jest aktywna” i jak bardzo jest zaawansowana. Widzimy to po poziomie metabolitów we krwi pacjenta.
👉 Bardzo ważnym aspektem podczas wyboru badania WES są certyfikaty, które posiada laboratorium wykonujące analizy. Dlaczego certyfikaty są tak istotne? Ponieważ świadczą o tym, że laboratorium stosuje procedury i wyśrubowane standardy, które zapewniają wiarygodność wyników. Dla pacjenta oznacza to po prostu pewność diagnozy i to, że nic nie zostało przeoczone.
Przeczytaj więcej o istotności certyfikatów oraz na jakie zwrócić uwagę na stronie: https://badamydzieci.pl/porady/certyfikaty-badanie-wes/
Najczęściej zadawane pytania
W DOMU:
- Próbkę do badania (krew żylną, suchą kroplę krwi lub wymaz z policzka) może pobrać pielęgniarka mobilna w domu pacjenta.
- Pielęgniarki, które współpracują z nami przestrzegają wszelkich zasad higieny, a zestaw do pobrania próbki jest sterylny i bezpieczny dla pacjenta!
- W przypadku WYMAZU Z POLICZKA oraz SUCHEJ KROPLI KRWI próbką można pobrać samodzielnie, bez pomocy personelu medycznego.
W PLACÓWCE MEDYCZNEJ W CAŁEJ POLSCE
- Współpracujemy z ponad 300 placówkami medycznymi na terenie całek Polski, umówimy Cię na pobranie próbki do badania najbliżej Twojego miejsca zamieszkania.
W Laboratorium testDNA dostępne są następujące badania WES:
- Badanie WES COMPLEX
- Badanie WES PREMIUM
- Badanie WES PREMIUM TRIO
- Badanie WES STANDARD
- Badanie WES STANDARD TRIO
- Badanie WES PREKONCEPCJA
- Badanie WES PROFILAKTYKA
- Badanie na Łamliwy Chromosom X (Fra-X)
- Badanie Mikromacierzy (kariotyp molekularny)
- Badania genetyczne płodu po poronieniu
- Badanie na trombofilię wrodzoną
- Badanie na hemochromatozę
- Badanie mutacji czynnika V Leiden
- Badanie wrażliwości na marihuanę leczniczą
- Badanie genu CFTR
- Badanie na alergię ALEX
- Badanie kariotypu
- Badanie KIR
- Badanie HLA-C
- Badanie PAI-1
- Badanie mutacji genu protrombiny
- Badanie na celiakię
- Badanie na nietolerancję laktozy
- Badanie polimorfizmów w genie MTHFR
- Badanie immunofenotypu
- Badanie Nifty
- Badania na ojcostwo
- Badania na pokrewieństwo
Najpopularniejszymi próbkami są wymaz z policzka, sucha kropla krwi i krew żylna.
Dotyczy to zarówno próbki krwi, wymazu z policzka i suchej kropli krwi.
Pobranie krwi jest bezpieczne. Natomiast w niektórych przypadkach w miejscu pobrania krwi (wkłucia) może powstać krwiak, bardzo rzadko może dojść do uszkodzenia nerwów.
Możliwe, że w trakcie pobrania krwi konieczne będzie przytrzymanie dziecka. U dzieci, u których niemożliwe będzie pobranie krwi z żyły odłokciowej, możliwe jest wkłucie się w nietypowe miejsca (u dzieci jest to częsta główka). Może się również zdarzyć, że zajdzie potrzeba kilkukrotnego wkłucia. Jest to standardowa procedura w przypadku pobrań krwi u dzieci i nie należy się tym niepokoić.
Nasze pobrania organizujemy jedynie z personelem medycznym, który ma doświadczenie w pobieraniu krwi u dzieci i noworodków. Osoba pobierająca krew zawsze stara się to zrobić w sposób jak najbardziej komfortowy i przyjazny dla małego pacjenta. Ilość krwi do badania nie jest duża, dlatego najczęściej pobranie przebiega bardzo sprawnie i bezproblemowo.
Istnieje również możliwość płatności odroczonej do 54 dni – PayPo.
SUCHA KROPLA KRWI – tak, ponieważ sucha kropla krwi jest idealnym nośnikiem DNA. Próbka może być przechowywana nawet przez kilkanaście dni w temperaturze pokojowej. Jeśli jednak podczas analiz okazałoby się, że materiał DNA nie jest wystarczający aby na jego podstawie wydać wynik, oferujemy Państwu ponowne darmowe pobranie próbki.
Takie sytuacje zdarzają się jednak niezwykle rzadko i są raczej związane z nieprawidłowym pobraniem, aniżeli uszkodzeniem próbki podczas transportu.
WYMAZ Z POLICZKA – tak, ponieważ wymaz z policzka jest bardzo dobrym nośnikiem DNA. Podczas nawet dalekiej podróży (transportem lotniczym) próbka nie traci na jakości. Jeśli jednak podczas analiz okazałoby się, że materiał DNA nie jest wystarczający aby na jego podstawie wydać wynik, oferujemy Państwu ponowne darmowe pobranie próbki.
Takie sytuacje zdarzają się jednak niezwykle rzadko i są raczej związane z nieprawidłowym pobraniem, aniżeli uszkodzeniem próbki podczas transportu.
PRÓBKA KRWI – tak, jeżeli zostanie dostarczona do Laboratorium w przeciągu 72 godzin. Do momentu wysyłki próbki powinna być ona przechowywana w lodówce.
Nie. Wiele chorób genetycznych powstaje 'spontanicznie’ – podczas podziałów komórek zarodka po zapłodnieniu. Na ich powstanie nie można mieć wpływu – jest to sytuacja zupełnie losowa.
Aby zachorować na większość chorób dziedzicznych dziecko musi odziedziczyć 'komplet’ wadliwych genów – od mamy i taty. W przypadku niektórych chorób wystarczy wadliwa kopia genu tylko jednego rodzica. Rodzice jednak nie muszą wiedzieć, że są 'nosicielami’ – mogą być zupełnie zdrowi. Jest to więc również kwestia losowa – nie wolno obwiniać się za chorobę dziecka, na którą nie miało się żadnego wpływu.
W przypadku wykrycia mutacji u dziecka, która może być odpowiedzialna za jego objawy często zleca się badanie rodziców pod kątem tej mutacji. W przypadku badania WES TRIO (włączający do badania rodziców) taka informacja będzie od razu widoczna. Jest ona bardzo istotna z kilku względów. Po pierwsze pomaga ustalić jaki wpływ dana mutacja ma na zdrowie dziecka. Ale również jest ważna jeżeli rodzice planują potomstwo – można świadomie podejść do tej decyzji. Jeżeli w rodzinie jest drugie dziecko to wiedza o dziedziczeniu choroby może pomóc w określeniu ryzyka czy ono również zachoruje. Poznanie takiej informacji to bardzo odpowiedzialne podejście do zdrowia całej rodziny i nie warto się tego obawiać.
NIE MOŻNA SIĘ JEDNAK OBWINIAĆ!
Ważne jest, że w przypadku chorób dziedzicznych żadne z rodziców nie ma wpływu na przekazanie dziecku choroby – jest to sytuacja czysto LOSOWA. Nie można za nią obwiniać ani siebie ani partnera/partnerkę.
Warto jednak jeszcze przed wykonaniem badania porozmawiać na ten temat – co jeżeli jedno z nas lub oboje okażemy się nosicielami wadliwego genu? Jak do tego podejdziemy? Jak zareagujemy? Warto szczerze o tym porozmawiać – również o tym jakie emocje może wywołać taka sytuacja. Pozwolić sobie na ich spokojne przeżycie, w taki sposób, aby nie zaszkodziło to związkowi. Od początku należy mieć świadomość, że NIKT NIE MA NA TO WPŁYWU.
Jeżeli obawiacie się reakcji rodziny/otoczenia można ustalić już przed badaniem, że taka informacja pozostanie między Wami – rodzicami. Nie macie obowiązku dzielić się nią ze światem. Jeżeli jednak postanowicie poinformować o tym rodzinę i boicie się niezrozumienia, ustalcie w jaki sposób ta informacja zostanie przekazana, przygotujcie się na reakcję i odparcie nieprzyjemnych komentarzy.
Zadzwoń teraz