Śmierć dziecka z powodu grypy – jak rozpoznać prawdziwe zagrożenie?
Śmierć 9 letniej dziewczynki z powodu grypy jest obecnie jednym z najgłośniejszych tematów poruszanych w mediach. Dziewczynka trafiła do szpitala w poważnym stanie i mimo szybkiej interwencji lekarskiej zmarła. Jak rozpoznać, kiedy nasze dziecko jest w grupie pacjentów szczególnie narażonych na zachorowania na grypę i ciężkie powikłania?
Sygnałem ostrzegawczym powinny być dla nas częste infekcje u dziecka, które wymagają nierzadko zastosowania antybiotyków. Choć fakt, że dzieci częstej chorują jest powszechnie uznawany za normę, to jednak nie zawsze jest to związane jedynie z niedojrzałością układu immunologicznego małego pacjenta. Zdarza się, że takie częste infekcje to sygnał ostrzegawczy, że dziecko może cierpieć na pierwotne niedobory odporności. W tej sytuacji zarażenie wirusem grypy może się okazać dla dziecka śmiertelne.
Zapraszamy do umówienia się na rozmowę ze specjalistą w sprawie badań genetycznych:
Czym są pierwotne (wrodzone) niedobory odporności (PNO)?
Diagnoza pierwotnych niedoborów odporności często przychodzi zbyt późno…
Pierwotne niedobory odporności wcale nie są tak rzadkie, jakby się mogło wydawać. Częstość ich występowania jest porównywalna z cukrzycą typu I. Niestety szacuje 
się, że w Europie aż 80% przypadków pierwotnych niedoborów odporności pozostaje niezdiagnozowanych. Tylko 20% pacjentów wie zatem, jaka jest prawdziwa przyczyna częstych infekcji i może zastosować skuteczne leczenie. Pozostali pacjenci żyją w nieświadomości narażając swój organizm na poważne skutki infekcji. U pacjenta z pierwotnym niedoborem odporności każda, nawet najbardziej błaha infekcja może doprowadzić do groźnych dla zdrowia i życia powikłań.
Problem w diagnozie pierwotnych niedoborów odporności sprawia też różny przebieg tych schorzeń. Choć lekarz powinien znać kryteria ostrzegające, że u dziecka mogą one występować, to jednak często choroba przebiega w niestandardowy sposób. Objawy mogą nie być na tyle nasilone, aby lekarz mógł skierować pacjenta na szczegółowe badania. Często pacjenci z niedoborami odporności są diagnozowani dopiero w wieku dorosłym a najczęściej tak jak zostało to wcześniej powiedziane nigdy choroba nie zostanie u nich wykryta.
Jak rozpoznać czy moje dziecko jest szczególnie narażone na ciężkie powikłania m.in z powodu grypy?
Pierwotne niedobory immunologiczne można podejrzewać u dziecka, u którego występują przynajmniej 2 symptomy z poniższej listy. Niestety nie u każdego dziecka z pierwotnymi niedoborami odporności te objawy muszą występować z takim nasileniem. Czasem przebieg choroby jest dużo łagodniejszy. Niestety nawet wtedy dziecko może być narażone na poważne powikłania np. w sytuacji zarażenia wirusem grypy.
Dzieciom z pierwotnymi niedoborami odporności najczęściej towarzyszą infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenia uszu, zatok a także alergie.
- Cztery lub więcej zapaleń uszu w ciągu roku
- Dwa lub więcej zapaleń zatok w ciągu roku
- Antybiotykoterapia trwająca 2 miesiące lub dłużej z niewielką poprawą
- Dwa lub więcej zapaleń płuc w ciągu roku
- Brak przyrostu masy ciała i zahamowanie wzrostu
- Powtarzające się głębokie ropnie skórne lub narządowe
- Przewlekła grzybica jamy ustnej lub skóry dzieci po 1. roku życia
- Konieczność długotrwałego leczenia zakażeń dożylnymi antybiotykami
- Dwa lub więcej ciężkie zakażenia takie jak: zapalenie mózgu, kości, skóry, posocznica
- Wywiad rodzinny wskazujący na PNO
Szczepienia przeciw grypie u dzieci z PNO – nie zawsze są skuteczne!
Dzieci z pierwotnymi niedoborami odporności wymagają szczególnego podejścia w kwestii szczepień. Szczepienie ma za zadanie wytworzyć odporność dziecka na wirus grypy – tym samym uchronić je przed zachorowaniem. U dzieci z PNO układ odpornościowy nie działa prawidłowo, w związku z tym nie zawsze potrafi wytworzyć przeciwciała przeciw wirusowi grypy. Może być więc tak, że pomimo zaszczepienia na grypę, dziecko i tak na nią zachoruje i będzie narażone na jej ciężki przebieg. Jeżeli lekarz wie, że dziecko choruje na pierwotny niedobór odporności, po zaszczepieniu może wykonać dodatkowe badania i sprawdzić, czy dziecko jest zabezpieczone przed wirusem. Jeśli okaże się, że odporność nie została wykształcona, lekarz może zdecydować o dodatkowej dawce szczepionki. Tak aby jak najbardziej zwiększyć bezpieczeństwo dziecka i uchronić je przed zachorowaniem na grypę.
U pacjentów z pewną grupą niedoborów nie występuje prawidłowy wzrost poziomu przeciwciała IgG w reakcji na podanie szczepionek „polisacharydowych”, takich jak szczepionka przeciw grypie typu B lub szczepionka przeciw bakteryjnym zapaleniem płuc, wywołanym przez Streptococcus (pneumokokowe zapalenie płuc).[1]
Bardzo ważne jest również to, że dziecko z pierwotnym niedoborem odporności może mieć przeciwwskazania do pewnych szczepień (o dopuszczeniu do szczepienia decyduje w takiej sytuacji lekarz). Grupą szczególnego ryzyka są tzw. szczepienia żywe (np. MMR). Zaszczepienie dziecka z PNO szczepionką żywą może przynieść odwrotny efekt do oczekiwanego – dziecko może zachorować na ciężką postać choroby, przed którą szczepionka miała chronić. W okresie zachorowań na grypę warto mieć świadomość, że szczepionką żywą jest także donosowa szczepionka przeciwko grypie- dlatego warto wiedzieć jak bezpiecznie szczepić dziecko.
Konsekwencje braku diagnozy pierwotnych niedoborów odporności
Brak prawidłowej diagnozy niedoborów odporności może być przyczyną nie tylko nagłego zgonu np. z powodu zakażenia popularnym wirusem takim jak wirus grypy, który to organizm większości ludzi jest w stanie z powodzeniem zwalczyć, ale też rozwoju w przyszłości chorób autoimmunologicznych oraz nowotworów np. białaczki.
Brak diagnozy oznacza ciągłe narażanie zdrowia małego pacjenta – w sklepie, w domu, w przedszkolu. W każdym z tych miejsc potencjalnie dziecko może zostać zarażone wirusem czy bakterią, z którymi organizm nie będzie umiał sobie poradzić. Oczywiście rezygnacja z wychodzenia dziecka z domu nie jest w tym wypadku dobrą profilaktyką. Jeśli rodzic podejrzewa, że dziecko może mieć pierwotne niedobory odporności powinien wykonać odpowiednie badania, które to potwierdzą.
Badania genetyczne pokażą, czy dziecko może być narażone na powikłania związane z częstymi infekcjami
Badania genetyczne są w stanie wykryć geny odpowiedzialne za rozwój pierwotnych niedoborów odporności. Nawet jeśli w tej chwili dziecko nie ma jeszcze bardzo nasilonych objawów, a badania z krwi będą niejednoznaczne, to badania genetyczne jednoznacznie wykluczą lub potwierdzą to, czy dziecko jest w grupie ryzyka.
[1] Pierwotne niedobory odporności, Diagnostyka pierwotnych niedoborów odporności (Wydanie 1), styczeń 2012, International Patient Organisation for Primary Immunodeficiencies (IPOPI).
Przeczytaj także:
- Choroby metaboliczne u dzieci
- Kwalifikacja do szczepień
- Zaburzenia metaboliczne u dzieci z autyzmem
- Badanie genetyczne niemowlaka i dziecka do 5 lat
- Badanie WES
- Badania genetyczne na padaczkę
- Badania przesiewowe dzieci – możesz je rozszerzyć!
Zadzwoń teraz