NIEDOBÓR BETA-KETOTIOLAZY

Niedobór beta-ketotiolazy jest dziedzicznym zaburzeniem genetycznym, w którym organizm jest niezdolny do przetwarzania aminokwasu zwanego izoleucyną. Choroba upośledza również przetwarzanie tzw. ketonów, czyli cząsteczek powstałych z rozpadu tłuszczów.

INNE NAZWY CHOROBY: niedobór ß –ketotiolazy, deficyt beta-ketotiolazy, deficyt ß-ketotiolazy

ROZPOWSZECHNIENIE: Niedobór beta-ketotiolazy jest chorobą bardzo rzadką. Szacuje się, że dotyczy mniej niż jednego na milion noworodków.

ŚMIERTELNOŚĆ: rokowanie jest zwykle pomyśle, jeśli choroba zostanie szybko zdiagnozowana i będzie prawidłowo leczona.

SPOSÓB DZIEDZICZENIA: autosomalny recesywny (aby zachorować, obie kopie genu muszą być wadliwe).

PRZYCZYNY:

Niedobór beta-ketotiolazy jest spowodowany mutacją w genie ACAT1. Gen ten dostarcza instrukcji do budowy enzymu o tej samej nazwie znajdującego się w mitochondriach komórkowych (miejscu, gdzie w komórce wytwarzana jest energia). Enzym ACAT1 odgrywa zasadniczą rolę w rozkładaniu pochodzących z diety tłuszczów i białek. Mutacja genu ACAT1 zmniejsza lub całkowicie uniemożliwia aktywność enzymu. W efekcie dochodzi do odkładania się toksycznych substancji w organizmie chorego. Występuje tzw. kwasica ketonowa, która może skutkować uszkodzeniem tkanek i narządów wewnętrznych, zwłaszcza w obrębie układu nerwowego.

OBJAWY:

Objawy niedoboru beta-ketotiolazy występują zwykle w wieku od 6 do 24 miesięcy. Wtedy to najczęściej dochodzi do tzw. kryzysu ketokwasowego i ujawniania się pierwszych symptomów choroby. U dziecka dotkniętego niedoborem beta-ketotiolazy mogą pojawić się:

• wymioty;
• odwodnienie;
• trudności w oddychaniu;
• stany skrajnego zmęczenia (letarg);
• śpiączka;
• napady drgawek;
• opóźnienie rozwoju (rzadko).

Objawy niedoboru beta-ketotiolazy mogą nasilić się pod wpływem infekcji, stresu, długiego okresu niejedzenia lub zwiększonego spożycia produktów bogatych w białko.

DIAGNOSTYKA:

• badania genetyczne w kierunku mutacji powodującej chorobę – test NOVA;

LECZENIE:

Podczas kryzysu ketonokwasowego chorym podaje się dożylne płyny z glukozą i elektrolitami oraz wodorowęglan. Pomocna może być suplementacja karnityną. Chorzy z zaburzeniami oddychania mogą wymagać wentylacji mechanicznej. Chory powinien też bezwzględnie unikać głodówek oraz diety zbyt bogatek w białka i tłuszcze.