ZWYRODNIENIE GIRLANDOWATE SIATKÓWKI I NACZYNIÓWKI
Zwyrodnienie girlandowate siatkówki i naczyniówki to choroba metaboliczna o podłożu genetycznym, która powoduje stopniową utratę wzroku (aż do całkowitej). W jej przebiegu w organizmie występuje niedobór enzymu aminotransferazy ornitynowej, co skutkuje nadmiernym odkładaniem ornityny.
INNE NAZWY: niedobór aminotransferazy ornitynowej, deficyt aminotransferazy ornitynowej, deifyt OAT, atrofia Gyrata, HOGA
ROZPOWSZECHNIENIE: choroba bardzo rzadka (opisano ok. 200 przypadków), Finlandia – 1:50 000
ŚMIERTELNOŚĆ: najczęściej choroba nie zagraża życiu, jednak nieleczona prowadzi do ślepoty
SPOSÓB DZIEDZICZENIA: autosomalnie recesywne (aby zachorować, obie kopie genu muszą być wadliwe)
PRZYCZYNY:
mutacja genetyczna w genie OAT, która powoduje niedobór lub zmniejszoną aktywność enzymu aminotransferazy ornitynowej. To wywołuje nadmierne odkładanie ornityny, a w konsekwencji zanikanie komórek siatkówki i naczyniówki w oczach.
OBJAWY:
Najczęściej objawy dotyczą tylko oczu i pojawiają się we wczesnym dzieciństwie. Objawy stopniowo pogarszają się – między 45. a 65. rokiem życia chory najczęściej całkowicie traci wzrok.
- krótkowzroczność;
- ślepota zmierzchowa;
- zaćma;
- problemy z widzeniem obwodowym;
- całkowita utrata wzroku.
U niektórych chorych mogą wystąpić też inne różnie nasilone objawy, które mogą być zmienne w czasie (związane ze wzrostem amoniaku we krwi). Tego typu symptomy najczęściej obecne są już w okresie noworodkowym.
- problemy z karmieniem;
- wymioty;
- drgawki;
- śpiączka;
- drętwienie mięśni;
- opóźnienie umysłowe.
DIAGNOSTYKA:
- badania genetyczne w kierunku mutacji powodującej chorobę – test NOVA;
- analiza obecnych u dziecka objawów.
Wczesne wykrycie choroby i rozpoczęcie leczenia jest szansą na opóźnienie utraty wzorku. Terapia obejmuje:
- dietę z ograniczeniem białka;
- suplementację;
- nowoczesne leczenie (w trakcie badań, np. z wykorzystaniem komórek macierzystych).