NIEDOBÓR MITOCHONDRIALNEGO BIAŁKA TRÓJFUNKCYJNEGO
Niedobór mitochondrialnego białka trójfunkcyjnego jest rzadką chorobą o podłożu genetycznym, która uniemożliwia organizmowi przekształcanie niektórych tłuszczów w energię, zwłaszcza w okresie niejedzenia. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów i może mieć różny przebieg – od łagodnego po ciężki, zagrażający nawet życiu dziecka.
INNE NAZWY: deficyt mitochondrialnego białka trójfunkcyjnego, niedobór TFP, TFPD, niedobór, niedobór MPT, niedobór TPA.
ROZPOWSZECHNIENIE: choroba jest bardzo rzadka, a jej rozpowszechnienie nie jest znane. W literaturze opisano mniej niż 100 przypadków.
ŚMIERTELNOŚĆ: W ciężkiej postaci noworodkowej niedoboru TFP rokowanie jest bardzo niepomyślne. Późna postać niedoboru TFP, o łagodniejszym przebiegu, daje lepsze rokowania.
SPOSÓB DZIEDZICZENIA: autosomalny recesywny (aby zachorować, obie kopie genu muszą być wadliwe).
PRZYCZYNY:
Choroba jest spowodowana mutacją w genach HADHA i HADHB. Każdy z tych genów zawiera instrukcję do budowy kompleksu enzymatycznego zwanego mitochondrialnym trójfunkcyjnym białkiem. Jak sama nazwa wskazuje, mieści ono w sobie 3 enzymy, z których każdy pełni inną funkcję. Kompleks ten jest niezbędny do prawidłowego metabolizowania (przetwarzania) tłuszczów (z grupy długołańcuchowych kwasów tłuszczowych) w organizmie. Niedobór TFP powoduje, że nie mogą one przekształcić się w energię.
OBJAWY:
Objawy niedoboru mitochondrialnego białka trójfunkcyjnego mogą być widoczne już w okresie niemowlęcym lub później. Choroba może mieć postać ciężką, umiarkowanie ciężką bądź lekką. Na obraz kliniczny składają się następujące objawy:
- problemy z karmieniem;
- letarg;
- hipoglikemia (spadek cukru we krwi);
- kardiomiopatia;
- neuropatia obwodowa (zaburzenia czucia);
- rabdiomioliza (rozpad mięśni);
- niewydolność oddechowa;
- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki,
- śpiączka.
DIAGNOSTYKA:
- badania genetyczne w kierunku mutacji powodujących chorobę – test NOVA;
- analiza obecnych u dziecka objawów.
- Przestrzeganie diety niskotłuszczowej, z ograniczeniem spożycia długołańcuchowych kwasów tłuszczowych;
- Unikanie głodówek;
- Unikanie zbyt niskich lub zbyt wysokich temperatur;
- Unikanie zbyt dużego wysiłku fizycznego.