NIEDOBÓR DEHYDROGENAZY ACYLO-COA BARDZO DŁUGOŁAŃCUCHOWYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH
Niedobór dehydrogenazy acylo-CoA bardzo długołańcuchowych kwasów tłuszczowych to choroba metaboliczna o podłożu genetycznym, która polega na nieprawidłowych przekształceniach kwasów tłuszczowych. Ciężka postać choroby może ujawnić się do kilkunastu miesięcy po narodzinach, umiarkowanie ciężka trochę później, a ta o opóźnionym początku – najczęściej powyżej 10. roku życia.
INNE NAZWY: ACADAVL, niedobór VLCAD, VLCADD
ROZPOWSZECHNIENIE: 1:40 000-120 000
ŚMIERTELNOŚĆ: w przypadku ciężkiego przebiegu choroby śmiertelność jest wysoka, w przypadku umiarkowanie ciężkiej postaci choroby jest mniejsza, a w przypadku choroby o późnym początku – rzadka; szybkie wykrycie choroby i stosowanie się do zaleceń jest szansą na lepsze rokowanie
SPOSÓB DZIEDZICZENIA: autosomalnie recesywne (aby zachorować, obie kopie genu muszą być wadliwe)
PRZYCZYNY:
mutacje w genie ACADVL, które powodują brak lub zmniejszoną aktywność enzymu dehydrogenazy acylo-CoA bardzo długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. To wywołuje zaburzenia procesu przekształcania (beta-oksydacji) długołańcuchowych kwasów tłuszczowych w mitochondriach.
OBJAWY:
Pierwsze symptomy ciężkiej postaci choroby można zaobserwować najczęściej już w pierwszych miesiącach życia, a nawet w okresie noworodkowym. U niektórych chorych symptomy pojawiają się później (we wczesnym dzieciństwie lub okresie nastoletnim) i są lżejsze. Nie wszystkie objawy są obecne u wszystkich chorych. Objawy są widoczne/nasilają się przede wszystkim wtedy, gdy dziecko jest głodne i/lub na czczo, w czasie wysiłku i podczas choroby.
- niski poziom cukru;
- spadek energii;
- słabe napięcie mięśni;
- bóle mięśni
- kariomiopatia;
- zaburzenia rytmu serca;
- niewydolność nerek;
- powiększenie wątroby.
DIAGNOSTYKA:
- badanie profilu pochodnych acylowych karnityn we krwi;
- oznaczania kwasów organicznych w moczu;
- badania genetyczne w kierunku mutacji powodujących chorobę – test NOVA;
- analiza obecnych u dziecka objawów.
Należy wprowadzić je jak najszybciej, by zapobiec kolejnym napadom silnych objawów. Chory nie może przede wszystkim długo przebywać bez jedzenia. Terapia obejmuje:
- dietę o niskiej zawartości długołańcuchowych kwasów tłuszczowych;
- uzupełnienie MCT;
- ograniczenie wysiłku fizycznego.